Tìm Hiểu Kinh Phật - TRUNG BỘ KINH - Tiểu nghiệp phân biệt (Culakammavibhanga Sutta)

TRUNG BỘ KINH - BÀI KINH SỐ 135

Tiểu nghiệp phân biệt

(Culakammavibhanga Sutta)

I. TOÁT YẾU

The Shorter Exposition of Action.

The Buddha explains how kamma accounts for the fortune and misfortune of beings.

Trình bày ngắn về nghiệp.

Phật giải thích nghiệp là nhân của may mắn và bất hạnh nơi hữu tình.

II. TÓM TẮT

Thanh niên Subha [1] Todeyya hỏi Phật do nguyên nhân gì, cùng sinh làm người mà không ai giống ai về thọ mạng [2] (người sống lâu kẻ chết yểu); về sức khỏe (người ít bệnh, kẻ nhiều bệnh); về dung sắc (người xấu kẻ đẹp); về uy quyền (người nhiều quyền kẻ ít quyền); về tài sản (người giàu kẻ nghèo); về thế cấp hay dòng dõi (người cao kẻ thấp); về trí tuệ (người thông minh kẻ ngu đần)… Phật dạy tất cả đều do nghiệp, con người là chủ nhân, là thừa tự của nghiệp. Chính nghiệp đã phân chia hữu tình ra có hơn kém như vậy. Chết yểu là do nghiệp giết hại sinh vật, không có tâm từ bi đối với hữu tình. Sống lâu là do từ bỏ giết hại, có tâm từ bi. Ít bệnh là do không não hại chúng sinh. Nhiều bệnh là do kiếp trước thường não hại chúng sinh. Tướng mạo xinh đẹp là do không phẫn nộ bất mãn. Nhiều uy quyền là do không ganh tị với người được quyền lợi, được tôn kính. Ít uy quyền là do thói ganh tị. Giàu có là do đã bố thí cúng dường. Sinh vào gia đình cao quý là do thường tôn kính người đáng kính. Sinh vào gia đình hèn hạ là do ngạo mạn, không kính người đáng kính. Có trí tuệ là do thường đến gần các sa môn để học hỏi. Ngu đần là do không đến gần các sa môn để học hỏi.

Vậy con người có tình trạng thế nào là do họ đã đi con đường dẫn đến tình trạng ấy. Thanh niên nghe xong xin quy y Tam bảo.

III. CHÚ GIẢI

1. Xem kinh 99. Theo sớ giải, thân phụ ông ta là bà la môn Todeyya do thói hà tiện đã tái sinh làm con chó ngay trong nhà ông. Phật cho Subha biết thế bằng cách khiến con chó moi lên kho tàng mà người cha đã chôn giấu lúc sinh tiền. Việc ấy đã làm Subha khởi tín tâm, thúcđẩy ông đến thỉnh vấn Phật về sự vận hành của nghiệp.

2. Nếu nghiệp giết hại quyết định cách tái sinh, thì nó sẽ dẫn đến tái sinh vào một đọa xứ. Nhưng nếu nhờ một thiện nghiệp mà được sinh làm người (và được làm người luôn là hậu quả của nghiệp lành), thì nghiệp giết hại sẽ khiến người này gặp nhiều nghịch cảnh đưa đến sự chết yểu.

IV. PHÁP SỐ 

V. KỆ TỤNG

Một thanh niên ngoại đạo

Ðến tịnh xá Kỳ viên

Hỏi Phật nguyên nhân gì

Người chẳng ai giống ai

Về thọ mạng, sức khỏe

Về dung sắc, quyền uy

Về tài sản, giai cấp

Cũng như về trí tuệ?

Phật dạy các hữu tình

Là chủ nhân của nghiệp

Là thừa tự của nghiệp.

Nghiệp phân chia hữu tình:

Chết yểu do giết hại

Không có tâm từ bi

Sống lâu do tâm từ

Và không ưa giết hại

Không não hại chúng sinh

Là nguyên nhân ít bệnh.

Thường não hại chúng sinh

Ðưa đến nhiều bệnh tật.

Người tướng mạo xinh đẹp

Do không hận không sân

Người tướng mạo xấu xí

Là do nhiều phẫn nộ

Nguyên nhân có uy quyền

Là không lòng ganh tị

Với người đáng tôn kính

Ít uy quyền là do

Cái thói ưa ganh tị.

Giàu có do bố thí

Nghèo do không cúng dường

Sinh dòng họ cao quý

Do kính người đáng kính

Vào gia đình hèn hạ

Do ngạo mạn kiêu căng

Làm người có trí tuệ

Do thường gần bậc trí

Ðể học hỏi nghĩa lý

Làm người mà ngu đần

Là do không học hỏi

Thân cận các sa môn.

Hiện tại như thế nào

Ðều do trong quá khứ

Ðã đi trên con đường

Dẫn đến tình trạng ấy.

Khi nghe Phật dạy xong

Thanh niên Tô-đây-gia

Xin quy y đức Phật,

Pháp và Tỷ kheo tăng.

-ooOoo-

Trích nguồn: Giáo trình do Ni sư Thích Nữ Trí Hải biên soạn,

y cứ theo bản dịch của Hòa thượng Thích Minh Châu,

với phần Anh ngữ của Hòa thượng Nanamoli

Xem đầy đủ bài kinh: Tiểu kinh Nghiệp phân biệt